DEÏNSTITUTIONALISERING

In een groot aantal landen zijn er onvoldoende of zelfs geen structuren om de beste oplossing voor kinderen zonder adequate ouderlijke zorg te vinden. Vaak kiest men voor kinderhuizen (institutionele opvang) omdat het de ‘gemakkelijkste’ aanpak is en andere mogelijkheden beperkt zijn. Kinderhuizen bieden echter geen goede omgeving voor langdurige zorg voor kwetsbare kinderen. Daarom zouden deze slechts tijdelijk onderdak moeten bieden aan kinderen en jongeren. Deïnstitutionalisering, het omvormen van kinderhuizen en zorginstellingen naar gezinsgerichte zorg, is daarom van groot belang.

Er zijn goede voorbeelden van deïnstitutionalisering. Het initiatief kan bij de instelling zelf liggen of bij de nationale overheid. Een belangrijk element is gate keeping: zorgen dat alleen kinderen die echt (tijdelijke) opvang in een tehuis nodig hebben, opgenomen worden. Maar dat is niet voldoende. Het kind moet de mogelijkheid krijgen om bij de ouder(s) of familielid te blijven of terug te gaan naar de ouders: reïntegratie. Als dit niet mogelijk is, moeten er alternatieven beschikbaar zijn, zoals pleeggezinnen. Er zijn goede voorbeelden van instellingen die een gericht beleid van deïnstitutionalisering hebben ingezet.

In de VN-Richtlijnen voor Alternatieve Vormen van Zorg wordt uitgebreid aandacht besteed aan de internationale kwaliteitsstandaarden voor de opvang van kinderen in instellingen en deïnstitutionalisering. Het is essentieel dat nationale en internationale actoren wettelijke kaders ontwikkelen én toepassen. Hierbij moet vooral aandacht zijn voor het vinden van een oplossing voor de lange termijn die specifiek past bij de situatie van een kind. Pleeggezinnen kunnen een belangrijke rol vervullen maar krijgen veelal onvoldoende steun en worden nauwelijks gecontroleerd. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de kosten per kind van institutionele zorg 6 keer zo duur zijn als in een pleeggezin en 12 keer zo duur als opvang binnen de gemeenschap of familie. De overgang van institutionele zorg naar alternatieve opvang kost tijd en geld. Dit moet gezien worden als een investering in nieuwe en betere systemen.

Verder lezen:

Negatieve effecten van kinderhuizen

Praktijkvoorbeelden

Documentatie