GEZINSGERICHTE ZORG

GEZINSVERSTERKING

DEÏNSTITUTIONALISERING

REÏNTEGRATIE

PLEEGZORG

ADOPTIE

KINDEREN MET EEN BEPERKING

KINDSLACHTOFFERS VAN (SEKSUELE) UITBUITING

In het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind staat dat ‘het kind, voor de volledige en harmonische ontwikkeling van zijn of haar persoonlijkheid, dient op te groeien in een gezinsomgeving, in een sfeer van geluk, liefde en begrip’. Dit betekent niet dat een kind een absoluut recht heeft op een gezin. Wel hebben alternatieve vormen van zorg, gebaseerd op een gezinsomgeving, de voorkeur bij uithuisplaatsing in het belang van het kind. Er is geen standaard oplossing te creëren dat bij alle kinderen past. Elk kind is anders, elke situatie is anders, daarom is de beste zorg ook per kind verschillend.

In eerste instantie moeten jeugdhulpverleners kijken naar de mogelijkheden om ouders of verdere familieleden te ondersteunen, bijvoorbeeld financieel. Gezinsversterking werkt zo aan een duurzame oplossing van de meest voorkomende oorzaak van uithuisplaatsing, namelijk armoede. Informele vormen van opvang zoals opvang bij familieleden of in de gemeenschap, zouden erkend moeten worden door de staat en waar mogelijk ondersteuning ontvangen.

Grootschalige opvang van kinderen in kinderhuizen past niet bij zorg in een gezinsomgeving. Overheden, nationaal en lokaal, hebben de verantwoordelijkheid om de zorg voor kinderen te waarborgen. Kinderhuizen moeten worden omgevormd naar gezinsgerichte, kleinschalige opvang. Dit proces heet deïnstitutionalisering.

Na uithuisplaatsing, in informele of in institutionele zorg, staat aandacht voor reïntegratie voorop. Dit gaat om een verandering op het niveau van het kind of de jongere: terugplaatsing naar het eigen gezin, of naar een vorm van opvang in gezinssetting. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor.

Kinderen die niet bij hun eigen ouders de zorg krijgen die zij nodig hebben, verdienen pleegzorg. Allereerst wordt er gekeken naar opvang in de nabije omgeving: zijn er familieleden of kennissen die het kind kunnen opvangen? Dat noemen we netwerkpleegzorg. Is dat niet zo, dan wordt een pleeggezin gezocht voor het kind buiten de eigen kring.

Als er geen mogelijkheid is tot reïntegratie, kan er gekozen worden voor adoptie. Ouders die een kind adopteren, nemen het kind voor altijd onder hun hoede als hun eigen kind. Adoptie door een gezin in het eigen land, heeft daarbij de voorkeur boven adoptie door een buitenlands gezin.

Voor kinderen met een beperking en kindslachtoffers van (seksuele) uitbuiting is gezinsgerichte zorg vaak uitdagend, maar niet onmogelijk en zeker niet minder belangrijk.

Verder lezen:

Meer documentatie over gezinsgerichte zorg

Als Better Care Network Netherlands hebben we het rapport 'Een gezin voor ieder kind' gemaakt dat een helder en beknopt overzicht geeft van het scala aan alternatieve opvang- en zorgmogelijkheden. Het gaat over het belang voor een kind om op te groeien in een gezinsomgeving en over de specifieke belangen en rechten van kinderen.

Faith to Action heeft een serie van drie webinars ontwikkeld over gezinsgerichte zorg: The Importance of Family, The Continuum of Care, Strategies for Strengthening Family Care. In het document The Continuum of Care worden voorbeelden gegeven van alternatieve vormen van zorg – waarbij ook opvang in instellingen tijdelijk een oplossing kan zijn. 

Op www.bettercarenetwork.org vindt u op onderwerp ook allerlei rapporten, bruikbare toolkits en andere interessante achtergrondinformatie.