GEZINSVERSTERKING

Kinderen in ontwikkelingslanden worden van hun families gescheiden om verschillende redenen. Ouders kunnen overlijden, kinderen worden verlaten, gewapende conflicten of mensenhandel leiden tot verplaatsing, of de familie is niet in staat of onwillig om voor de kinderen te zorgen. Daarnaast kunnen er gedragsproblemen zijn, relatieproblemen, misbruik of verwaarlozing. Op groter niveau kunnen armoede, conflict, natuurrampen of HIV/AIDS zorgen voor scheiding tussen ouders en kinderen. Veel ouders en familieleden voelen zich door deze omstandigheden gedwongen hun kinderen toe te vertrouwen aan instellingen. Zo zouden ze in ieder geval toegang hebben tot basisvoorzieningen en kunnen ze naar school.

Gezinsversterking richt zich op het aanpakken van deze mogelijke oorzaken. Alternatieve zorg wordt geboden ter bevordering van de veiligheid en het welzijn van het kind en het gezin. Voorbeelden van gezinsversterking zijn:

• Gezinsondersteunende interventies (ouderschapstraining, dagopvang, kinderbijslag)
• Gezondheids- en voeding programma’s (gratis of betaalbare zorg, advies over voeding en hygiëne, zorgtoeslag)
• Onderwijsprogramma’s (schoolgeld en schooluniforms beschikbaar stellen, bewustwording, training voor docenten over kinderbescherming en het contact leggen met sociale diensten)
• Psychosociale ondersteuning (psychotherapie, training van ‘life skills’ – sociaal-emotionele vaardigheden)
• Economische versterking van huishoudens (microkrediet, training in beroepsvaardigheden, juridisch advies over erfenis en eigendomsrechten)

In veel gevallen kunnen kinderen - ook die kinderen die op straat leven - het beste ondersteund worden door ouders en kinderen manieren te geven om bij elkaar te blijven. Gezinsversterking leidt tot zelfredzaamheid en gaat uit van de veerkracht van kinderen, ouders en de gemeenschap.

Naast de familie is de gemeenschap (zoals buren, vrienden, kerken en maatschappelijke organisaties) het eerste vangnet dat essentiële ondersteuning kan bieden. Om gemeenschapsinitiatieven te stimuleren en te versterken zijn de volgende maatregelen nodig:

• betrek plaatselijke leiders bij het proces om tegemoet te komen aan de hulpvraag;
• organiseer ondersteunende activiteiten voor de gezinnen of families;
• bevorder en ondersteun opvang door de gemeenschap van kinderen zonder ouderlijke zorg;
• in geval van HIV/AIDS, organiseer en ondersteun activiteiten die de gemeenschap in staat stellen openlijk over deze ziekte te praten.

Het scheiden van kinderen en ouders geldt als laatste maatregel, nadat echt alles is gedaan om de ouders te ondersteunen bij hun opvoedingstaak en verantwoordelijkheden. Armoede an sich mag nooit dé reden zijn voor uithuisplaatsing van een kind.

Verder lezen:

Praktijkvoorbeelden

Documentatie