RICHTLIJNEN ALTERNATIEVE ZORG

In 2009 zijn door de Verenigde Naties Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg aan Kinderen vastgesteld. Het uitgangspunt van de richtlijnen is dat er zoveel mogelijk moet worden geprobeerd om kinderen bij hun ouders of verzorgers te laten wonen. Slechts wanneer dit niet lukt, moet er een andere, passende oplossing worden geboden, het liefst in een gezinsvervangende omgeving.

Deze alternatieve zorg moet voldoen aan een aantal voorwaarden:

1. De zorg moet aansluiten bij de ontwikkeling en het belang van het kind. Het kind moet bijvoorbeeld zo dicht mogelijk bij zijn of haar woonplaats worden geplaatst.
2. Wanneer het kind wordt gescheiden van ouders of verzorgers dan moet dit, voor zover mogelijk, tijdelijk zijn en voor de kortst mogelijke periode.
3. Er moet voldoende aandacht zijn voor continuïteit. Bij een scheiding van ouders of verzorgers moeten broertjes en zusjes bij elkaar blijven, tenzij dat niet in hun belang is.
4. De beslissing om een kind alternatieve zorg te bieden, moet in het belang van het kind zijn en deze beslissing moet worden genomen middels een adequate, legitieme procedure waarbij er voor het kind rechtsbijstand beschikbaar moet zijn.
5. Het plaatsen van een kind in de alternatieve zorg moet op een zorgvuldige en kindvriendelijke manier worden uitgevoerd. Er moet gespecialiseerd personeel bij betrokken zijn.
6. Voor zover dit in het belang van het kind is, moet het contact tussen het geplaatste kind en zijn familie worden bevorderd.
7. Het kind moet worden beschermd tegen misbruik, verwaarlozing en elke vorm van exploitatie. Alle jeugdzorginstellingen moeten passende bescherming bieden tegen bijvoorbeeld ontvoering en exploitatie.
8. Het gebruik van dwang en geweld is alleen toegestaan indien dit noodzakelijk is voor de veiligheid van het kind of anderen en wanneer dit conform de wet is. De maatregelen mogen alleen worden getroffen op een redelijke en proportionele manier en met respect voor de rechten van het kind.
9. Er moet toegang zijn tot een vertrouwenspersoon en een onafhankelijke klachtenprocedure waar kinderen kunnen klagen over hun behandeling of de omstandigheden van hun plaatsing.
10. Residentiële instellingen moeten klein zijn en een kindvriendelijke setting bieden.

Lees de Richtlijnen in het Engels of Nederlands

Hoe breng ik dit in de praktijk?

In 2013 is er een handboek verschenen om de vertaalslag te maken van richtlijnen naar implementatie: Moving Forward: Implementing the Guidelines on Alternative Care for Children. Het handboek is ontwikkeld door een internationaal team en honderden professionals van overheden, NGOs, VN organisaties en academici, hebben input geleverd op het handboek. Hierdoor zijn er goede praktijkvoorbeelden uit meer dan 60 landen in terug te vinden.

Kijk ook op www.alternativecareguidelines.org.