Het VN-Kinderrechtencomité uit regelmatig haar bezorgdheid over de rechten en het welzijn van kinderen en families die op straat leven, in het VN-Kinderrechtenverdrag was echter nog geen directe verwijzing naar deze groep kinderen. Daar is nu verandering in gekomen, in juni heeft het Kinderrechtencomité het General Comment No. 21 (2017) on Children in Street Situations uitgebracht. Hiermee krijgen straatkinderen een sterkere rechtspositie en kunnen zij hun rechten beter claimen.
Een rechtengerichte aanpak is volgens het VN-Kinderrechtencomité niet alleen juridische noodzaak, maar ook de meest duurzame aanpak voor betere beleidsmaatregelen, interventies en situatie voor straatkinderen. Het Comité ondersteunt via deze General Comment landen bij het ontwikkelen van strategieën voor kinderen die op straat leven. Met een integrale aanpak wordt het recht op waardigheid, welzijn, gezondheid en ontwikkeling, participatie en non-discriminatie van deze kwetsbare kinderen gerespecteerd.
Gebrek aan data
Kinderen die op straat leven, worden vaak niet meegenomen in officiële statistieken en vallen buiten de boot als het gaat om internationaal kinderrechtenbeleid. De nieuwe General Comment (nr. 21) onderstreept de alarmerende afwezigheid van data, gegevens worden niet systematisch verzameld en schattingen fluctueren sterk. Dit leidt tot onontwikkelde beleidsmaatregelen, ad hoc interventies die tijdelijk of op korte termijn gericht zijn. Sinds 2016 is Defence for Children aangesloten bij ruim 250 organisaties die oproepen tot een verbetering van monitoring van straatkinderen.
Kinderhuizen als laatste uitweg
Het General Comment behandelt een breed scala aan problemen met betrekking tot de rechten van straatkinderen en benadrukt het belang van gezinshereniging, evenals een reeks alternatieve zorgopties en adoptie. Regeringen moeten ervoor zorgen dat kinderen niet worden gedwongen op de straat te (over)leven. Ook de gevestigde VN-Richtlijn voor alternatieve zorg voor kinderen moet worden gerespecteerd, die stelt dat institutionalisering een laatste maatregel is en voor de kortst mogelijke duur. Vrijheidsbeperking in detentie of gesloten centra mag bij de aanpak van straatkinderen niet gezien worden als ”een vorm van bescherming”.
Gezinnen bij elkaar houden
Veel kinderen die op straat leven, hebben nog contact met hun ouders of onderhouden familiebanden. Het General Comment stelt daarom dat kinderen niet van familie gescheiden mogen worden alleen om het feit dat zij op straat leven. Het Comité benadrukt dat ”financiële en materiële armoede ... nooit de enige rechtvaardiging mag zijn voor verwijdering van een kind uit de ouderlijke zorg, maar gezien moet worden als een signaal voor de noodzaak van steun aan de familie”. Staten kunnen tijdelijke zorgopties inzetten voor kinderen van wie de ouders migreren voor seizoenswerk en zij mogen straatkinderen die een kind krijgen niet scheiden van hun kind.
Het is van groot belang in te zetten op preventie van armoede om mogelijke scheiding van kinderen van hun ouders te voorkomen en familieherenigingprogramma’s te ontwikkelen voor straatkinderen. Regeringen zijn verplicht om ouders en verzorgers passende bijstand te verlenen bij de opvoeding van hun kinderen. Het General Comment bepaalt verder dat regeringen moeten investeren in familieondersteuningsprogramma’s, educatie over kinderrechten en positieve opvoeding. Het General Comment beklemtoont dat regeringen de druk op kwetsbare families moeten verlichten door oorzaken van armoede en inkomensongelijkheid aan te pakken.
Meer informatie
Klik hier voor General Comment No. 21 (2017) on Children in Street Situations, d.d. juni 2017.
Klik hier voor de oproep van 250 organisaties , d.d 15 november 2016.
